Zrenjanin – Biser banatske ravnice

Zrenjanin je idealan grad za nekoga ko se odluči na miran život. Jednako je idealan za sve putnike namernike koji žele miran i ispunjen vikend. Zrenjanin se nalazi nepunih 80 kilometara severno od Beograda, a do njega vodi magistralni put kojim se stiže za nešto više od sat vremena

Text & Foto: KROV.RS

Zašto posetiti Zrenjanin? I mi smo se to pitali pred polazak, ali tokom obilaska najvećeg grada Banata, uspeli smo da pronađemo mnogo razloga za posetu i još toliko razloga da se u njega opet vratimo. Zrenjanin nije mali grad. Broji nepunih 80.000 stanovnika, a sa širim područjem oko 130.000 građana, tako da ima sasvim dovoljno kulturnih i obrazovnih institucija. Vikend putnicima svakako prvo preporučujemo obilazak užeg gradskog jezgra, sa velikim Trgom slobode i još većom pešačkom zonom. Trg slobode je mesto na kom se vekovima sučeljavaju tradicije i kulture, ukrštaju putevi i sudbine žitelja Zrenjanina. Planska arhitektura, sklop atraktivnih, namenski građenih zdanja i otvorenost trga ka glavnim gradskim saobraćajnicama, doprinose njegovoj ukupnoj lepoti. Administrativnom podelom iz 1879. godine, trg dobija naziv Franc Jozef plac. Ovaj naziv trg nosi do 1919. godine, kada postaje Trg kralja Petra prvog. Nakon Drugog svetskog rata dobija sadašnji naziv.

Na Trgu slobode nalazi se većina najznačajnijih objekata. Pored Gradske kuće, tu su Narodni muzej, Narodno pozorište, Savremena galerija, Gradska biblioteka, Rimokatolička katedrala i hotel Vojvodina. U ovaj trg „uliva“ se i glavna ulica, kojom je on povezan sa još dva gradska trga – Trgom dr Zorana Đinđića i Žitnim trgom.

Na Trgu slobode se nalazi i Gradska kuća. Podignuta je 1820. godine na mestu stare županijske zgrade koja je izgorela 1807. godine. Ta zgrada je bila bez današnjih kubeta, sa balkonom na stubovima, gde je svaki stub bio iz jednog komada mermera. Ovi stubovi se sada nalaze u Vršačkoj Eparhiji. Posle 70 godina adaptiran je srednji deo zgrade a čitavo levo krilo dograđeno u stilu neobaroka. Krov je dobio emajlirani crep, tri tornja obložena bakrom, a stepenište je obloženo mermerom. U sobama je još tada postavljen parket, zgrada je dobila električno osvetljenje, vodovod i centralno grejanje.

Gradska bašta ili zatvoreni prostor unutar krila Gradske kuće površine 5.800 kvadrata, nastala je zaslugom peštanskih baštovana koji su ga oformili sledeći savete graditelja rekonstruisane zgrade. Bašta je u početku predstavljala mesto za odmor činovnika i njihovih gostiju i bila je nedostupna za javnost. Gradska bašta danas predstavlja reprezentativnu zelenu oazu u najužem gradskom jezgru. Oformljena je nakon dogradnje bočnog krila Županijske zgrade, osamdesetih godina XIX veka, čime je unutar ovog zdanja stvoren izolovan i zaštićen prostor. U ekskluzivnom prostoru Gradske bašte nalazi se ugostiteljski objekat, kapaciteta 130 mesta, koji predstavlja pravo mesto za održavanje brojnih kulturnih i umetničkih programa. Tokom letnjih večeri ovde nastupaju muzičari, književnici, glumci…

Glavna ulica nosi naziv Kralja Aleksandra prvog Karađorđevića i skup je građevina, nekada veoma luksuznih, koje su građene u drugoj polovini devetnaestog veka i početkom dvadesetog veka. Zgrade su građene u duhu secesije sa elementima neobaroka. Sama ulica projektovana je tako da se sa trga do kraja ulice vidi svaka kuća. Glavna ulica predstavlja zasebnu celinu sačuvanog gradskog jezgra i zaštićeni spomenik kulture, a takođe i najznačajniji stambeno-trgovački i poslovni deo grada.

Godine 1716. i odlaskom Turaka postaje centralna gradska ulica. Od 1919. do 1941.- godine zvala se ulica Kralja Aleksandra, a za vreme Nemačke okupacije dobija ime Hermana Geringa. Od 1944. godine nosi naziv ulica Kralja Aleksandra I Karađorđevića.

Grad mostova

Kroz današnji Zrenjanin reka Begej protiče u dužini toka od oko 13 kilometara. Na planovima varoši iz 1760. godine i 1793. godine ucrtan je Veliki drveni most, umesto kog je 1904. godine izgrađen čuveni gvozdeni most, koji je kako kažu projektovan u ateljeima slavnog Gistava Ajfela. To je ona poznata Bečkerečka ćuprija, preko koje gaze „Četir’ konja debela”, koja je i u pesmi opevana. Ovaj gradski simbol, na žalost, demontiran je zbog regulisanja reke Begej i uklonjen 1969. godine, da bi ga zamenio betonski pešački most koji danas predstavlja sastavni deo centralne pešačke zone između glavne ulice i dva gradska trga – Trga dr Zorana Đinđića i Žitnog trga. Danas Zrenjanin s pravom nosi epitet Grad mostova, jer je reku Begej premostilo čak deset mostova, u svim delovima grada.

Malo istorije

Grad Zrenjanin je nastao u središnjem delu Banata na reci Begej. Teško je utvrditi kada se to dogodilo, ali najstarije vesti o Bečkereku u pisanim izvorima potiču iz XIV veka. Od nastanka pa do sredine XVI veka je bio pod Ugarima i srpskim despotima Stefanom Lazarevićem i Đurđem Brankovićem. Mehmed paša Sokolović osvojio je bečkerečku tvrđavu 1551. godine, podignutu četvrt veka ranije. Turci su gospodarili tvrđavom sve do njenog rušenja 1701. godine, a proterani su iz Bečkereka 1716. godine, od strane austrijske vojske. Nakon toga, Austrija pristupa kolonizaciji ovih krajeva naseljavajući Srbe iz Potisja, Mađare i Nemce, a nešto kasnije i Francuze, Špance i Italijane. Tokom istorije grad je menjao svoje ime. Zvao se Bečkerek, Veliki Bečkerek, Nađ Bečkerek ili Gros Bečkerek. Pod austrijskom i austrougarskom vlašću Veliki Bečkerek je ostao sve do 17. novembra 1918. godine, kada je srpska vojska ušla u grad. Tokom 1934. godine podnet je predlog o promeni imena grada Velikog Bečkereka u Petrovgrad, po imenu Kralja Petra prvog Oslobodioca. Ovo ime zadržao je sve do 2. oktobra 1946. godine, kada je dobio današnji naziv, po narodnom heroju Žarku Zrenjaninu – Uči.

Carska bara

Rezervat prirode Carska bara se nalazi udaljen 14 km od Zrenjanina, u pravcu prema Beogradu. Pristup Rezervatu je moguć autobusom, automobilom, biciklom i brodom, a postoji i redovna autobuska linija iz Zrenjanina. Carska bara obuhvata ostatak nekadašnjeg glavnog područja duž gornjeg toka reke Begej. Predstavlja kompleks – mozaik barsko močvarnih, šumskih, livadskih, stepskih i slatinskih ekosistema sa raznovrsnim i bogatim živim svetom i staništima mnogih endemskih vrsta panonskog prostora. Prirodne vrednosti Rezervata visoko su ocenjene zbog postojanja oko 500 biljnih vrsta, 239 vrsta ptica, 20 vrsta riba, kao i 30 vrsta sisara retkih za ovo područje, a od posebnog značaja su i ribnjačka jezera. Ovo mesto kao stvoreno je za vožnju bicikla, šetnju, a popularna je destinacija i kod pecaroša.

Akcenat turističke ponude je stavljen na višečasovni izlet brodom, vožnju biciklima na nasipu, a za ljubitelje akivnog odmora omogućena je šetanja stazama duž živopisnog krajolika. Na poseban zahtev posetilaca organizuju se letovi motornim zmajem i lakim avionom. Od objekata turistima na raspolaganju su: Prirodnjačka kuća, turistički brod, vidikovac na Carskoj bari, staza zdravlja i izletište sa informativnim tablama, igralište na izletištu…

Obilazak Rezervata turističkim brodom kapaciteta 50 putnika, sa izlaskom na vidikovac Carska bara sa vodičem, traje oko 2 časa. Staza zdravlja je šumskog karaktera dužine oko 4 km do vidikovca (u oba pravca oko 8km), obilazak uz pratnju vodiča traje oko 2 sata. Postoji mogućnost kombinacije obilaska Rezervata u jednom pravcu brodom, a u povratku Stazom zdravlja. Zvanični cenovnik i turističku ponudu možete naći na zvaničnom sajtu

Kaštel Ečka

Svega sedam kilometara od Zrenjanina, u selu Ečka, nalazi se dvorac Kaštel, građen u engleskom stilu, u periodu od 1816. do 1820. godine. Danas je ovo staro zdanje potpuno renovirano i pretvoreno u objekat koji će svojim gostima pružiti nezaboravan odmor u autentičnom ambijentu inspirisanom aristokratskom prošlošću. Dvorac raspolaže sa 38 soba i sedam apartmana, koje su mešavina modernog i srednjevekovnog dizajna, pružajući gostima intimnu atmosferu, mir i pogled na velelepni park koji okružuje celokupno zdanje. U balskoj dvorani koja je danas pretvorena u restoran, gosti mogu da uživaju u čarima nacionalne i svetske kuhinje, prelepoj muzici, a bogata vinska karta zadovoljiće ukuse i najprobirljivije klijentele. Zbog svoje okruženosti prirodom i izdvojenosti od gradske vreve, dvorac Kaštel je idealan za poslovne ljude, kongrese, bankete, proslave, promocije i različite druge manifestacije.

Pročitajte još:

Kosmaj – Vazdušna banja nadomak Beograda

Verona – Centar romantike i umetnosti

Smederovo – Prestonica na lepom plavom Dunavu

Sremski Karlovci – Mali grad iz bajke