Vršac – Ravnica sa pogledom
Vrašac je jedan od retkih ravničarskih gradova koji ima i prirodni vidikovac. Pored bogate istorije i kulturnog sadržaja, idealana destinacija i za ljubitelje ekstremnih sportova
Bio jedan čovek i imao tri sina. Živeli su u bedi i siromaštvu na nekoj pustoj planini i jedva su sastavljali kraj s krajem. Otac odluči da napuste svoju kuću i potraže neko bolje mesto za život. Posle nekoliko dana pešačenja ugledali su šume pune divljači, močvare i jezera puna riba i plodne livade. Radostan, otac tada reče – ovde ćemo se nastaniti! Kada su se malo odmorili, otac uze luk i tri strele i pruži ih svojim sinovima – svaki od vas izbaciće po jednu strelu iz ovog luka i tamo gde ona padne podići će neku građevinu. Najstariji sin pusti strelu, a vetar dunu i baci je vrh jednog brda, te on odluči da tu podigne tvrđavu. Zatim uze luk i srednji sin, a tamo gde pade njegova strela on obeća da će sazidati grad. Najmlađem sinu vetar odnese strelu daleko iza brda i on se zakle da će tu sazidati manastir. Srećan zbog njihovih odluka, otac ih tada okupi i reče – sinovi moji, zaista ste me obradovali svojim mudrim odlukama. Po njima će vas ljudi večno pamtiti. Ja sam već star i nemam snage za velika dela, ali ću zato između vaših zdanja zasaditi vinograd. Eto, bar je tako prema legendi nastao Vršac, sa svojom prelepom okolinom, poznatom po Vršačkoj kuli, manastiru Mesić, kao i po nepreglednim vinogradima.
Prvi pisani dokument u kome se pominje naziv grada Vršca potiče sa početka XIV veka. Od XIV veka, kada je podignuta tvrđava, u njemu se smenjuju mađarski i srpski gospodari. Tokom 1552. godine osvajaju ga Turci i u njihovoj vlasti je sve do 1717. godine. Po odlasku Turaka počinje nagli priliv novih stanovnika kao i ekonomski i kulturni razvoj. Ujedinjenjem Srpskog i Nemačkog Vršca 1794. godine, naročito dobijanjem tržišne privilegije 1804. godine i statusa slobodnog kraljevskog grada, Vršac postaje privredni, trgovinski i kulturni centar celog regiona.
Danas je Vršac sa oko 40.000 stanovnika, osmi grad po veličini u Srbiji. Udaljen je samo 14 kilometara od rumunske granice, a do njega smo stigli lokalnim putevima prešavši od Beograda 85 kilometara. Sam grad je tipičan predstavnik vojvođanske i banatske arhitekture. Ima nekoliko velikih bulevara, a ispresecan je manjim ulicama koje su ukrašene prelepim, iako često i zapuštenim fasadama. Vršačkim ulicama možete satima da lutate, otkrivajući neka nova interesantna mesta, a posebno će u takvim šetnjama uživati zaljubljenici u fotografiju.
Tokom obilaska Vršca svakako treba posetiti nekoliko znamenitosti. Jedno od obeležja grada, i objekat koji dominira panoramom Vršca, je i Rimokatolička crkva. Nalazi se u centru grada na uglu ulica Žarka Zrenjanjina i Vuka Karadžića. Izgrađena je 1861. godine, a karakteriše je impozantna neogotska arhitektura.
Saborna crkva Svetog Nikole je glavni i najveći pravoslavni hram u Vršcu. Građena je u razdoblju od 1728 do 1785. godine u vreme vladike Nikole Dimitrijevića. Jedan od najcenjenijih slikara sa ovih prostora, Paja Jovanović, poklonio je hramu dve izuzetno vredne slike – “Sveti Nikola spasava osuđenike” i sliku “Sveta Angelina”. Vršac je poznat i po manastiru Mesić, ali on se nalazi u neposrednoj blizini grada, udaljen oko 10 kilometara. Prema legendi, nastao je u 16. veku. Arhitektura crkve nosi obeležja spoja raške i moravske tradicije.
Vladičanski dvor u Vršcu jedna je od najvelelepnijih građevina u gradu. Zdanje je izgrađeno između 1750. i 1757. godine. U dvoru se nalaze vredne zbirke ikona, portreti najznačajnijih vladika vršačke eparhije i velika biblioteka. Zbirka ikona sakupljenih u Banatu obuhvata razdoblje od tri veka, pri čemu su najvrednije ikone slikara Zogofa iz prve polovine 18. veka. Vladičanski dvor u Vršcu je Spomenik kulture od izuzetnog značaja.
Grad Vršac je rodno mesto našeg istaknutog književnika Jovana Sterije Popovića. Pored njegove kuće koja se nalazi u gradu, kao i spomenika, naš poznati dramski pisac je u svom rodnom gradu dobio i pozorište – Narodno pozorište Sterija.
Vršačka kula
Vršačka kula je tvrđava iz XV veka čiji se ostaci uzdižu na visini od 399 metara nadmorske visine, na Vršačkom bregu iznad grada, a najočuvanija je Donžon kula. Kula je sačinjena od kamena i opeke, što su odlike vizantijskog načina zidanja. Kao i sve srpske tvrđave, i vršačku odlikuje burna istorija. Osmanlije su utvrdu i okolinu zauzele 1552. godine i držale su je sve do 1716. godine, kada je ušla u sastav Austrijskog carstva. Tokom osmanlijske uprave tim prostorom došlo je do velike banatske bune 1594. godine koju su podigli lokalni Srbi i Rumuni. Sama buna je ugušena u krvi, ali je ostao zabeležen legendarni događaj tokom osmanlijske opsade grada, kada je osmanlijski aga izazvao na dvoboj srpskog vojvodu Janka Lugošana, zvanog Halabura, koji je branio utvrdu. Ovaj mu je izašao na megdan i savladao ga, a ceo događaj je postao i deo grba grada Vršca, na kome se iznad kule vidi ruka sa mačem i odsečenom turskom glavom. Sama kula i ostaci utvrde su tokom NATO agresije pretrpeli oštećenja, usled raketnih napada na telekomunikacioni predajnik koji se nalazi u blizini. Marta 2009. godine odlučeno je da se potpuno rekonstruiše prvobitno zdanje sa Vršačkom kulom, zidovima i malom kulom, kao i da se ime zdanja promeni u Vršački zamak.
Banatski izazov
Vršac je nadaleko poznat kao jedno od omiljenih izletišta zaljubljenika u ekstremne sportove. Tokom našeg obilaska imali smo priliku da posetimo klub ekstremnih sportova Izazov. Osnovan je 2007. godine i nalazi se na zapadnoj strani Vršackog brega, odakle se pruža prelep pogled na grad. Od svog osnivanja klub svakim danom raste i širi pozitivnu energiju. Klub je organizovan kao skup zaljubljenika u ekstremne sportove, koji svojim zalaganjem žele da podignu svest i doprinesu razvoju ovih sportova u Vršcu i okolini. Zastupljeni sportovi su Brdski biciklizam (kros i downhill), sportsko penjanje, snowboard, penjanje po ledu, zmajarstvo, paraglajding, kajakarenje. Ako vas ništa od toga ne interesuje, preporučujemo da bar prošetate do kluba i u prijatnom društvu ljubaznih domaćina popijete kafu na vidikovcu sa koga se Vršac vidi kao na dlanu.
Pročitajte još:
Kosmaj – Vazdušna banja nadomak Beograda
Verona – Centar romantike i umetnosti
Smederovo – Prestonica na lepom plavom Dunavu
